Thế rồi oái oăm thay, Dương Tự Trọng lại dính vào lao lý và bị phạt tù, lại ở cùng với bọn trộm cướp, sâu mọt đã từng phải “đầu hàng” anh. Bài viết kể về anh đã được bạn đọc đặc biệt quan tâm.
Bản án của sự nuối tiếc
Cách đây chừng mấy số báo, tôi có kể về cuộc gặp gỡ khá đặc biệt. Nhân dịp về dự Lễ Khánh thành Trạm phát sóng trên đỉnh núi Tam Đảo của Đài Tiếng nói Việt Nam, tôi quyết định ghé qua trại tù thăm Dương Tự Trọng. Đây cũng là lần đầu tiên trong đời, tôi thăm một người tù.
Dương Tự Trọng nguyên là đại tá, cựu Phó Giám đốc Sở Công an Thành phố Hải phòng. Đó là một cảnh sát hình sự kiên cường, từng là khắc tinh với tội phạm.
Xuống Hải Phòng lần nào, tôi cũng nghe người dân thành phố và các chiến sĩ công an ca tụng anh. Họ còn coi Dương Tự Trọng như một người anh hùng chống tội phạm, dù chưa bao giờ anh có tên trong danh sách các anh hùng.
Thế rồi oái oăm thay, Dương Tự Trọng lại dính vào lao lý và bị phạt tù, lại ở cùng với bọn trộm cướp, sâu mọt đã từng phải “đầu hàng” anh.
Bài viết kể về anh đã được bạn đọc đặc biệt quan tâm. Nhiều người muốn nghe tiếp những chuyện về anh mà trong bài viết đó, do khuôn khổ tờ báo, tôi chưa thể kể hết.
Một cảnh sát hình sự của Hải Phòng bảo tôi: “Rất cám ơn anh đã có cái nhìn hết sức khách quan và có tình, có lý. Tôi là bạn anh Trọng, từng nhiều lần cùng đánh án với anh ấy. Dương Tự Trọng là một chiến sĩ rất dũng cảm.
Bọn tội phạm sợ anh ấy lắm. Có đứa chỉ nghe có anh ấy tham gia đánh án là đã tự ra đầu thú rồi. Cảnh sát hình sự là một nghề vất vả. Vất vả và nguy hiểm vì có thể chết bất cứ lúc nào. Bởi kẻ tội phạm thường có vũ khí nóng. Chúng lại liều lĩnh và manh động. Nhưng Dương Tự Trọng chưa bao giờ thất bại trong các cuộc phá án”.
Lục lại những trang viết của các phóng viên, các học giả theo dõi rất kỹ mấy vụ án động trời của hai anh em Dương Chí Dũng, Dương Tự Trọng, với cái nhìn khoa học và khách quan, ta không khỏi ngậm ngùi và nuối tiếc.
Thật có lý khi có người cho rằng, nếu vụ án Dương Chí Dũng ở Vinalines được coi là “đại án tham nhũng” thì vụ xét xử Dương Tự Trọng lại được xem như một “đại án nhân tâm”. Gọi là “đại án nhân tâm”, vì vụ án này từ khi bắt đầu cho đến lúc kẻ phạm tội đứng trước vành móng ngựa, cảm giác chung trong công chúng là sự nuối tiếc hơn là căm giận.
Hầu hết từ dư luận xã hội cho đến đồng nghiệp trong ngành công an đều có cảm giác chung là xót xa và tiếc nuối cho anh.
Dương Tự Trọng cũng vì liều mình cứu anh mà vi phạm pháp luật để rồi dẫn đến thân bại danh liệt. Thật đáng trách nhưng cũng rất đáng thương. Nhiều lúc, tôi cứ nghĩ, giả sử nếu đặt mình ở hoàn cảnh của Dương Tự Trọng, mình sẽ ứng xử thế nào?
Quả là rất khó thoát khỏi vòng “tội lỗi” !
Nhìn lại nhiều vụ án kinh tế, quả có bao chuyện đáng phải lưu tâm. Nhiều người đúng là có tội lớn, để thất thoát hàng trăm, hàng ngàn tỷ đồng mồ hôi nước mắt của dân, nhưng nếu bảo họ tham nhũng thì hình như cũng không thoả đáng.
Nhiều vị khác từng dựa cọc hay đứng trước vành móng ngựa cũng thế. Tất nhiên là họ có tội rồi. Không oan. Thậm chí tội rất lớn. Nhưng không phải tội tham nhũng. Nói cho đúng hơn, họ chỉ làm thất thoát tài sản.
Mà thất thoát là tất yếu. Để có công trình, họ phải chạy dự án. Có dự án rồi, họ lại phải “chạy” tiếp để qua được tất cả các cửa thủ tục. Nói như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, người rất quyết tâm chống tham nhũng thì “Làm gì cũng phải có tiền bôi trơn thì mọi việc mới xong!”.
Và đến khi xảy ra sự cố thì chính những người khốn khổ ấy phải chịu hết mọi tội lỗi, còn kẻ tham nhũng thật sự, nghĩa là kẻ nhận tiền, một khoản tiền rất lớn từ chính họ thì vẫn sống nhởn nhơ, sống bình yên vô sự ngoài vòng pháp luật vì “chẳng có gì liên quan cả”.
Chúng ta đang chống tham nhũng theo tinh thần của Tổng Bí thư và Ban Bí thư. Làm sao chấm dứt được dứt điểm tệ nạn này để giải thoát cho các nhà doanh nghiệp và cũng giải thoát cho dân.
Một đất nước mà để làm bất cứ một việc gì, từ to đến nhỏ, muốn được việc, cũng cứ phải đút lót, cứ phải bôi trơn và coi đó như một điều hiển nhiên, một thứ luật bất thành văn thì đấy là một thảm hoạ. Mọi đau khổ cũng từ đấy mà ra cả. Sự mất niềm tin vào chính thể cũng phát sinh từ đấy.
Nếu không ngăn chặn được triệt để thảm hoạ này thì ta không thể hình dung được những hậu quả khủng khiếp của nó. Nhưng làm thế nào để chấm dứt được dứt điểm thảm hoạ này thì đấy là công việc của các nhà lãnh đạo, các cơ quan chức năng giúp việc lãnh đạo. Và đó cũng vấn đề lớn, ta sẽ bàn vào một dịp khác.
Giấc mơ lạ kỳ linh ứng
Còn bây giờ, tôi muốn kể tiếp chuyện Dương Tự Trọng.
- Anh có tin vào tâm linh không?
Dương Tự Trọng bất ngờ hỏi tôi. Tôi hơi ngạc nhiên:
- Tại sao ông lại hỏi thế?
- Là vì trong đời, có những sự việc, em không thể lý giải được anh ạ. Chỉ có thể khẳng định rằng, hình như có một thế giới vừa hiện thực, lại vừa rất huyền bí bao phủ quanh mình, thậm chí ở chính trong mình. Đó là thế giới tâm linh
Dương Tự Trọng bắt đầu câu chuyện bằng một giọng trầm trầm:
- Ở trong tù, em có hai giấc mơ lạ lắm anh ạ.
- Lạ sao?
- Lạ vì sự ứng nghiệm. Em sợ đến vã mồ hôi mà không thể lý giải được. Giấc mơ thứ nhất đến với em khi em vừa về trại cải tạo này. Lúc đó, em đâu đã quen với việc cuốc đất, vác đá, hay lao động chân tay. Bởi thế mà rất mệt.
Em vừa thỉu đi, vâng, chỉ mới vừa thỉu đi thôi chứ chưa phải đã ngủ đâu. Nói đúng ra, em đang ở trạng thái mơ mơ màng màng kiểu nửa thức nửa ngủ. Em nói chắc chắn như vậy vì nếu ngủ rồi thì em đã chẳng còn biết gì nữa.
Em chợt giật mình khi phát hiện thấy có một bóng người đứng ở ngay đầu giường của mình. Nói đầu giường cũng là nói theo thói quen thôi, chứ thực ra làm gì có giường. Một tấm ni lông trải trên nền đất của căn lán trại. Đứng trước mặt em là một ông già hiền lành và phúc hậu. Da đỏ au. Mái tóc bạc trắng. Chòm râu cũng trắng như cước.
Trông ông như một ông Tiên, lại như một vị Thiền sư. Sở dĩ giống sư vì ông mặc quần áo nâu sồng. Nhưng nếu là nhà sư thì ông phải xuống tóc chứ. Ông không xuống tóc mà tóc ông lại bồng lên như mây. Trông đẹp lắm.
Em hỏi: “Cụ đi đâu mà lại lạc vào đây? Con rất tiếc là con không thể đưa cụ về nhà được. Cũng không dẫn được cụ ra khỏi đây được…”. “Ta có lạc đường đâu mà con phải dẫn đường cho ta. Ta tự tìm đến với con kia mà…”.
“Chẳng hay cụ gặp con có điều gì dạy bảo ạ?”. “Không! Ta làm sao dạy bảo con được. Ta chỉ thấy con tử tế nên muốn cứu con thôi. Rồi ta cũng lại muốn con cứu những người tử tế khác…”
Em bắt đầu tò mò. Chẳng lẽ ông Bụt đã từng cứu cô Tấm đây ư? Hoá ra những chuyện hoang đường mà người đời vẫn gọi là chuyện Cổ tích lại hoàn toàn có thật như thế này ư?
- Người con hiện đang ủ rất nhiều bệnh. Trong đó có cả mầm mống của bệnh nan y. – Ông cụ bảo – Nhưng con sẽ không chết ngay đâu. Tuổi thọ của con sẽ bị rút ngắn lại. Con là người tử tế. Người tử tế bao giờ cũng rất quý hiếm.
Bởi thế, ta muốn cứu con. Rồi con cứu tiếp những người tử tế khác”. Nói rồi, ông cụ rút trong tấm áo nâu rộng ra mấy nhánh lá xanh xanh, thân màu tím có gai.
Đưa cho em, cụ dặn: “Đây là một cây thuốc quý. Rất quý mà trời phật và các đấng anh linh đã ban cho con người…”. “Vậy con có thể tìm nó ở đâu?” – Em thật sự bàng hoàng. “Nó ở quanh con đấy.
Ở cả trên đỉnh núi Tam Đảo nữa. Nhiều lắm. Con cứ ra đó mà hái. Và tốt nhất, con hãy hái buổi sáng. Buổi chiều hái cũng được. Nhưng hay nhất là hái khi chưa có ánh nắng mặt trời…”.
Ông cụ cẩn thận chỉ cho em từng rảnh lá: “Nhớ là lá xanh nhạt. Thân tím. Lại có gai nhé. Đừng nhầm nó với các thứ cây khác”. “Vậy cây này chữa được những bệnh gì thưa cụ?”.
“Nhiều lắm. Đặc biệt là tiêu độc. Bệnh tật đều do các chất độc lưu cữu qua miếng ăn, cái uống và khí trời mà ta đưa vào cơ thể mình. Con cứ băm ra, phơi khô. Nhưng nhớ phơi trong bóng râm. Còn tốt nhất là uống tươi.
Con cứ lấy một nắm, cho vào ấm đun. Rồi uống như uống nước chè, nước vối thôi. Thế mà rồi bao nhiêu chất độc ở trong gan, trong máu con sẽ tiêu hết đấy. Những mầm mống của bệnh ung thư, bệnh tiền liệt tuyến cũng sẽ hết. Con sẽ ăn ngon, ngủ ngon. Khí huyết thông suốt…”.
Em bừng tỉnh. Mồ hôi vã đầm đìa. Ngay chiều ấy, em đã báo cáo quản giáo giấc mơ lạ lùng. Rồi để kiểm nghiệm giấc mơ lạ, em bắt đầu lùng tìm ngay trong khu vực trang trại mà mình đang lao động cái tạo.
Chiều đó mưa. Rừng ẩm ướt lắm. Sương mù giăng suốt ngày đêm. Không khí rất lạnh. Nhưng em vẫn vã mồ hôi, khi nhìn thấy loại cây ấy. Đúng là loại cây ông cụ đã chỉ cho em trong giấc mơ. Lá xanh nhạt, thân tím, lại có gai nhỏ và sắc. Mà nhiều lắm.
Cũng trong chiều ấy, em gặp nhiều người dân, chủ yếu là đồng bào Dao. Họ đi tìm cắt chính những loại cây em đang tìm rồi quấn thành từng bó gùi xuống phố. Em hỏi thì họ bảo, họ cắt bán cho thương lái Trung Quốc.
Bao nhiêu các “chú khách” cũng mua hết. Bán dễ lắm. Cứ mười ngàn một ký. Có người quơ một ngày mà kiếm được triệu bạc. Không ít người còn tậu được cả xe máy nhờ loại cây dây gai “khí gió thổ tả” này. Hoá ra người Trung Quốc đã biết cây thuốc quý của ta.
Họ khai thác đến cả năm nay rồi. Hàng chục tấn thuốc quý đã lọt vào tay thương lái Trung Quốc. Cần phải chặn ngay.
Em báo cáo các anh quản giáo nên thu mua. Đúng là thuốc quý rồi. Nếu không quý, sao Trung Quốc họ lại săn tìm. Tốt nhất, mình nên trả gấp đôi. Họ trả mười ngàn thì mình nên trả hẳn hai mươi ngàn.
Em bảo bà con đừng bán cho thương lái Trung Quốc. Họ hay lừa mình lắm. Họ mua rễ quế để giết cây quế. Mua móng trâu bò để tiêu diệt trâu bò. Bà con đừng tin bọn người xấu. Tất nhiên, em nói vậy thì họ cũng biết vậy.
Biết nhưng đã chắc gì họ tin. Làm sao mà tin được người đang bị tù tội. Chỉ có điều, mình trả cao hơn, dù không được gấp đôi, nhưng vẫn cao hơn nên họ không bán cho Trung Quốc nữa…
Nỗi lòng của người con không thể về bên cha
Dương Tự Trọng cười sảng khoái, như một cảnh sát hình sự, kẻ khắc tinh với tội phạm vừa đánh xong một vụ án kinh tế kiêm săn lùng những bí mật quốc gia…
- Em có đề nghị các anh quản giáo gửi cây thuốc này cho một số bạn bè em, để họ nghiên cứu xem giá trị thực của nó đến đâu. Nhiều bác sĩ là những nhà khoa học họ đều đánh giá đây là cây thuốc quý. Rất quý. E
m và bè bạn em trong trại uống thấy cực tốt. Mỡ máu tiêu hết. Ổn định tiểu đường. Gan thận rất tốt. Nước tiểu trong. Ngủ cực ngon. Đúng là thần dược thật. Em sẽ tặng anh một ít để anh dùng thử, anh sẽ thấy hiệu nghiệm ngay.
- Thế còn giấc mơ thứ hai?
- À, đấy lại là cuộc gặp gỡ với bố em. Ông cụ đến thăm em – Giọng Dương Tự Trọng nghẹn lại - Lâu lắm rồi, em mới được gặp bố. Và rồi bố con lại gặp nhau gặp trong hoàn cảnh này. Em thấy ông cụ cứ đứng nhìn em trân trân.
Em bảo: “Bố nói gì với con đi chứ! Mẹ khoẻ không? Con thực sự có tội với bố mẹ. Những lúc bố mẹ cần có con ở bên cạnh nhất thì con lại đang ở trong hoàn cảnh thế này. Bố em vẫn chẳng nói gì. Chỉ nhìn em thôi. Nhìn trân trân.
Ông đưa tay xoa đầu em như xoa đầu một đứa trẻ. Hệt như ngày nào em còn ấu thơ. Mỗi lần ông về em lại sà vào lòng ông. Rồi ông khóc. Lần đầu tiên trong đời, em mới được nhìn thấy bố em khóc. Nước mắt lại có máu. Máu lại nhỏ xuống cả mặt em.
Thế là em khóc ầm lên và choàng tỉnh. Mấy đứa bạn tù ở trong cùng buồng giam cũng tỉnh giấc theo. Lúc ấy là 4 giờ 15 phút ngày 25 tháng Giêng năm 2016. Em bảo các bạn cùng buồng giam: “Bố tôi mất rồi. Cụ vừa mới mất cách đây ít phút thôi. Chắc chắn là cụ mất rồi. Chắc cụ tìm đến con để vĩnh biệt con…”.
Dương Tự Trọng ngồi lặng. Gương mặt xâm xâm một nỗi buồn thăm thẳm. Anh quay mặt vào tường của căn phòng khách trại cải tạo. Hình như anh khóc. Tôi lặng lẽ nhìn ra khung cửa sổ mở rộng. Một vạt đồi xanh mướt cây trái, rau khoai. Đó là thành quả lao động của người tù đặc biệt này.
- Sau này có người nhà vào thăm, em mới biết sự thật. Đúng là lúc ấy bố em đang hấp hối. Bố em mất lúc 5 giờ 15 phút. Nghĩa là đúng một tiếng sau giây phút em “gặp cụ”.
Và như thế, có thể trong lúc tử biệt sinh ly, âm dương hỗn độn, hồn đang lìa thể xác, bố em nghĩ đến em chăng? Em ân hận lắm. Đau khổ lắm. Nhưng chẳng biết làm thế nào. Vì chính bố em dạy em làm người tử tế. Mà người tử tế thì trước hết phải tử tế với những người ruột thịt, người thân, rồi đến mọi người…
Ngừng một lát, Dương Tự Trọng tiếp tục. Giọng ngột ngạt:
- Bố mẹ em đều là cán bộ cách mạng lão thành. Cụ ông quê Thanh Miện, cùng Hải Dương với anh đấy. Ông cụ tự hào về anh lắm. Cụ đã hai lần đến thăm nhà anh, hồi anh còn đi học ở quê cơ. Cụ rất muốn em làm thơ.
Làm thơ nhưng không phải để trở thành nhà thơ, mà để làm một cảnh sát hình sự. Cụ bảo: “Một cảnh sát hình sự mà có trái tim nhân ái của một thi sĩ thì cũng sẽ khác đấy. Cảnh sát hình sự mà không có trái tim nhân ái thì sợ lắm.
Thậm chí là tai hoạ. Cụ muốn em đi theo con đường của ông. Làm một chiến sĩ an ninh Cách mạng. Nghĩa là làm một cán bộ cách mạng đúng là cán bộ cách mạng. Rồi làm tiếp những gì mà ông không kịp làm hoặc không làm được.
Em có nhiều thơ lắm. Nhiều bài đã được các nhạc sĩ phổ nhạc. Trong đó có không ít bài đã trở thành những ca khúc nổi tiếng. Như bài “Mẹ ơi” của nhạc sĩ Phú Quang. Anh có thể nghe bài thơ phổ nhạc này qua giọng hát của ca sĩ Tấn Minh và rất nhiều các ca sĩ nổi tiếng khác ở trên mạng:
Chỉ có mẹ thôi
Này là ốm đau...
Sai lầm, lạc lối
Chẳng giận con
Kiên trì, nhẫn nại
Lo lắng, thương yêu
Ngọt dịu lòng
Chỉ có mẹ thôi
Không bỏ con dù thế nào đi nữa
Trái tim nồng nàn vị tha vời vợi
Đau đáu vì con, nhẫn nhục trọn đời
Chỉ có mẹ thôi
Con vào đời vất vả
Gần gũi không rời
Cao cả, sáng ngời
Chỉ có mẹ thôi!...
Đúng thế đấy. Anh ạ. Dù con cái có thế nào, thì mẹ cũng chẳng bao giờ bỏ con. Còn mẹ là còn niềm tin để chúng ta tiếp tục sống. Em còn một bài thơ nữa cũng viết tặng mẹ:
Chiều Đông
Cánh chim
Hun hút trời xa
Mẹ già...
Mắt đỏ
Hoàng hôn héo úa
Mẹ ơi đừng buồn
Con không thấy khổ...
Thanh cao
Gió lộng bốn trời
Giả dụ không có mùa Xuân
Hoa vẫn đơm bông
Giả dụ...không còn ngày Tết...
Mẹ vẫn chờ mong
Lòng mẹ mênh mông
Thăm thẳm...
Chiều Đông
- Nghe nói bà cụ ở trong đội nữ du kích Hoàng Ngân…
- Cái đó thì em không rõ lắm đâu. Vì mẹ em chẳng bao giờ kể về mình. Nhưng mẹ em đúng là nữ du kích. Cụ là Trần Thị Hương. Một chiến sĩ cách mạng kiên cường. Ấy là nghe dân làng nói thế.
Ngày xưa, ngoài làm du kích, mẹ em còn tham gia phụ trách thiếu nhi cứu quốc. Nhiều đội viên được cụ đào tạo sau này đều rất thành đạt. Trong đó có bác Phạm Thế Duyệt, uỷ viên Bộ Chính trị. Em rất ân hận vì đã làm bố mẹ em buồn. Nhưng chẳng có cách nào khác được. Em cũng ân hận là để bạn bè em vướng vào lao lý. Họ cũng vì em mà mắc tội.
- Nếu không có sự cố, khéo bây giờ ông lên Tướng rồi. Việc không tố cáo ông anh phạm tội là điều có thể hiểu được. Nhưng còn việc giúp ông ấy chạy trốn thì thật không ổn một chút nào…
- Vâng! Đúng thế. Em biết chứ. Em biết là không thể trốn được. Khi công an quyết bắt thì không thoát được. Em là cảnh sát hình sự. Em biết rất rõ điều này. Chính em cũng khuyên anh em ra đầu thú. Đừng trốn đi. Không thể thoát được đâu.
Nhưng anh em lại cứ tin vu vơ vào một anh nào đấy. Chẳng ai cứu được nếu đã phạm tội. Em đã khuyên anh ấy rồi. Nhưng anh ấy cứ muốn làm như vậy mà em không thể ngăn được thì cũng đành phải chiều thôi, vì đó là anh ruột, lại đang lúc hoạn nạn.
Em thương anh ấy lắm. Bao nhiêu năm anh em gắn bó với nhau, no đói có nhau. Biết làm thế nào. Bỏ anh thì không đành mà cứu anh thì sẽ chết theo anh. Em biết anh ấy sẽ bị bắt.
Không chóng thì chầy, anh ấy sẽ bị bắt. Đấy là điều không thể khác được. Em là cảnh sát hình sự. Em rất hiểu điều này. Anh ấy bị bắt và em cũng sẽ bị bắt. Và bây giờ thì anh thấy đấy. Tất cả đều đúng như những gì em đã biết trước…
- Mình tin rằng, với truyền thống gia đình cách mạng, với thành tích xuất sắc của ông trong chiến đấu chống tội phạm và với cả những đóng góp rất lớn của ông cho ngành công an, rồi ông cũng sẽ sớm được ân xá thôi. Mình mong thế. Nhiều người hiểu ông và các đồng nghiệp của ông cũng đều mong thế. Nếu được ra tù thì ông sẽ làm gì?.
- Như em đã nói với anh rồi. Trở lại với ngành thì chắc không thể được rồi. Nếu có được ưu ái thì em cũng đã hết tuổi. Em sẽ tìm một việc làm gì đó để kiếm sống. Rồi em sẽ viết về những kinh nghiệm chống tội phạm, để trao truyền cho đồng đội mình và các em ở thế hệ sau. Em chỉ còn mỗi cách đó để cống hiến nốt những gì em có cho ngành thôi.
Dương Tự Trọng ngồi lặng. Có lẽ chẳng có ai yêu công việc của một cảnh sát hình sự như anh. Cũng chẳng ai yêu ngành công an như anh. Nhưng số phận thật nghiệt ngã. Tiếc cho anh. Tiếc cho cả ngành công an nữa.
- Em tốt nghiệp xuất sắc ở các trường đào tạo chuyên môn. Lại có bằng đào tạo luật sư. Em sẽ làm luật sư, ở các văn phòng luật sư cá nhân. Rồi tham gia điều tra nữa. Theo kiểu cá nhân, như những thám tử tư chẳng hạn. Nghĩa là làm một người tử tế. Rồi bênh vực những người tử tế mà bị oan khuất. Như thế có viển vông không?
Tôi biết nói sao với Dương Tự Trọng bây giờ? Chỉ mong anh sớm được toại nguyên, để làm một người tử tế!
